Kolum fan Gerard de Jong: Klik
Klik
’n Klaine fyftig foto’s, dat waar de eerste seleksy fan ‘n fotosessy die’t ik lessen met fotografe Natalia Balanina had. Wij satten maandegoffen om 10.00 uur fris en fruitig an de koffy met de laptop foor ôns neus, om fan die foto’s – de frijdegs d’rfoor waren soa’n 360 nommen – ’n geheel, ‘n set te maken. Doel waar dat d’r ruugweg ’n dârde overblive sou.
De petretfoto is ’n interseksy, ‘n drok krúspunt werop at je jesels in fierfoud teugenkomme. Foor de kamera bin ik fier persoanen toegelyk: degene die’t ik dink dat ik bin, degene werfan ik wil dat ânderen dinke dat ik bin, degene die’t de fotograaf dinkt dat ik bin, en degene die’t de fotograaf brúkt om syn of hur kûnst te etaleren.
Faitlik is ‘t ‘n dâns: fotograaf en petretteerde wete de spulregels, de rôlferdeling is bekind, je speule ’t spel met. ’t Is ok echt speule. At je petretteerd worre perbere je faitlik jesels soa goed mooglik na te doen. En omdat je dat doen foelt posere ‘as jesels’ nooit helendal ‘echt’. At ik ’s op ‘e foto kom en ‘n fotograaf sait dat ik lache ‘mot’, dan – klik – is ’t risseltaat faak ’n ferkrampt gesicht dat niet likent op hoe’t ik spontaan lach. Dat komt omdat ’t nag niet soa maklik is om jesels te speulen.
Wij wille faak dat petretfoto’s ‘likene’, dat je sêge: ‘ja, dat bin ik’ (wermet je aigenlik bedoele: ‘ik hew mysels goed nadeen’). Maar in de hannen fan ’n goeie fotograaf hoort ’t aigenlik ’t tunoverstelde te wezen. Dat je dinke: ‘soa had ik niet posere kinnen, ik sou niet wete hoe’t ik die blik te foorskyn tovere mot, maar ik bin ‘t onmiskinber.’ De fotograaf haalt wat út mij na bovenen dat ik d’r sels niet úthale kin.
’n Echt goeie petretfotografe – en dat is Natalia – slaagt d’r in je ’t wat unheimische gefoel dat je jesels an ’t nadoen binne, te doen fergeten. Dat kin inkeld at d’r echt ’n klik is, deur ’n boeiend gesprek te foeren. Soadat je hest fergete dat je posere, en de fotograaf hur op ’t eerste plak as mîns toant, niet as fotograaf (derin toant him ’t meesterskap fan de fotograaf). As worre d’r helendal gyn foto’s nommen; dat levert de beste foto’s op.
gm.de.jong@xs4all.nl