Kollum Gerard de Jong: Wij houwe ônssels deurlopend foor de gek
Jou sien d’r hoogstwaarskynlik ouwer út as at jou dinke. Ondersoek publiseerd in ‘Psychology and Aging‘ (ja, d’r is écht overal ‘n tydskrift over) toande resintlik an dat ‘n groate meerderhyd fan de mînsen hursels d’r jonger útsien fynt as ândere mînsen fan deselde leeftyd.
Wij dinke, at wij in de spigel kike: kon beter, nij rimpeltsy hier, wat meer grize haren, maar: niet gek foor een fan myn leeftyd.
‘t Fergelyk met autorije dringt him op: hest elkeneen fynt himsels ‘n betere sjeffeur as ânderen. Wij houwe ônssels dus deurlopend foor de gek. Om overeand te bliven in de wereld overskatte wij ônssels, geve wij ônssels barmhartig ‘t foordeel fan de twifel.
Evolúsjonêr sil dat ok syn foordelen hewwe; at ‘t even kin ontlope wij de konfrontasy met de aigen sterflikhyd. De wereld is al ellindig genog, n’twaar?
In Trouw ston dut weekeand ‘n stik over optimisme: binne je ‘n glâs halfleeg- of halffol-persoan, kinne je optimist(iser) worre, en motte je dat aigenlik wel wille?
Foor alle mooglike antwoorden is wat te sêgen: ja, je kinne lere optimistiser te wezen, ‘n optimist het minder risiko op hart- en faatsykten, optimisme kin helpe bij ‘t omgaan met sykte.
Dos geldt foor ‘t tunoverstelde faak dat ‘t òk waar weze kin: ‘n pessimist is meer op syn hoede, soekt risiko’s niet op, en is deur syn pessimisme meskien eerder tefreden, want de lat lait niet soa hoog.
Ik mâg as inspirasy, fermaak en relativering graag Emil Cioran leze, de meest swartgallige, nihilistise filosoof ooit. ‘n Slapeloas, depressyf man foor wie’t ‘t leven lijen waar.
‘Sonder de mooglikhyd fan ‘t overwegen fan selsmoord had ik mij al lang fan kant maakt’, saai hij ooit – hij praatte graag in aforismen. ‘Halffol’ of ‘halfleeg’? Hij had helendal gyn glâs, laat staan wat te drinken. .. En ‘n dorst dat-y had!
Niet een die’t je gau frage souwen om ‘n dranky te doen op ‘t terras dus, at de wyn de eerste echte maitydswêrmte bringt, soa as ôflopen weekeand. Dat met de son op ‘e huud en goed geselskap foor ‘n heel kort momint, ‘n flintertsy in tiid, alles perfekt is.
Cioran had himsels faker foor de gek houwe motten. Want dat doen wij, ik ok. Al binne ânderen fansels nag feul gekker as at ik bin.
Bron: Leeuwarder Courant, 09-04-2024