Praatsymaker: Steekproef
’t Woord overdâg kin foor fertizing sorge. Trouwens, ’t woord fertizing sels ok… Ik praat ’n prot Bildts fansels, maar at ik ‘overdâg’ sêg teugen ânstaligen, dan sêg ik der fort achteran dat dut Bildts is foor ‘middag.’ Ik begryp naamlik dat soks ant misferstanden laide kin, maar an de ândere kant fyn ik ’t ok geweldig dat dut ’n echt Bildts woord is.
En d’r is blykber nag ’n woord dat foor ondúdlikens sorge kin. Lessen waar ik bij de Hema. Ik froeg an de metwerkster at ik d’r ’n pude bijkrije kon. Ik had al hoord dat se Frys praatte en ferwachte gyn problemen. Maar sij keek mij an en froeg: “n Wat!?”
“O ja, is ok soa”, docht ik drekt, “der hewwe ok ’n stikminnig Friezen problemen met. Dat hew ik al ’s eerder netmaakt.” Ik saai: “Jim sêge der pûde teugen.” Se waar sichtber oplucht dat se ’t nou wist wat ik bedoelde. Wylst se ’n pude kreeg, froeg ik hur at d’r dan niet meer Bilkerts binne die’t pude sêge. Maar ik kon aigenlik sels ’t antwoord wel geve, want âns had se ’t ommers wel weten. Dochs liet ik hur ’t antwoord geve en der kwam ’t al: ‘Neat.” Sou ’t woord pude soa starigan dan ferdwine?
Nag ’n foorbeeld: ik waar bij de bakker en sette ’n púdsy (!) tweebak op de tonbank en… Tonbank!? Tikfoutsy, dink? Ni, echt niet. Weer ’n tipys foorbeeld fan de inkonsekwinsy die’t de Bildtse taal spitig genog te feul in ’m het. At je op ‘Toon’ soeke in ’t woordeboek, dan binne d’r fijf woorden werfan d’r fier as ‘Toan’ skreven wort en een niet. Just, tonbank… En dut is dus gyn skriiffout in ’t boek. O, o…
Late wy werom gaan na wat ik sêge wou. Ik waar dus bij de bakker en sette op de tonbank… Ni, wat kin mij dat ok skele! Ik gaan myn aigen gang! Ik fyn dat ’t gewoan toanbank worre mot in plak fan ’t harlekijn-woord tonbank.
Wylst ik an ’t ôfrekenen waar houde ik op ’e nij ’n steekproef en froeg at d’r ok meer Bilkerts binne die’t tweebak teugen beskút sêge. Se gâf toe dat se ’t in de winkel nag nooit eerder hoord had. Toegeven: fan dut woord had ik ’t ok wel ferwacht.
At je noemde drie woorden d’r nag ’s bijpakke, dan begryp ik wel werom de Bildtse taal ’t moeilik het. Maar beste mînsen, ’t sou fansels al mooi weze at elkeneen dochs sokke woorden brúkken blyft, want âns ferdwine se wat sonde weze sou. Dus wat gaan jim aansen doen? “Wij kope overdâg bôl en ’n púdsy met tweebak en krije deuze boadskippen na ’t betalen fan de toanbank ôf in ’n sels metbrochte pude.” Wie’t deuze echte Bildtse woorden sait, der’t ik bij bin, krijt fan mij ’n púdsy tweebak fergeefs. Fergeefs… Ok soa’n woord dat draigt te ferdwinen trouwens…