Kollum van Gerard de Jong: Txoko

Tidens Franco’s diktatuur worden se deur ’t ferset wel brúkt om stikem bijnander te kommen. Tunworig binne d’r soa’n sestig gastronomise geselskappen, txoko’s, in Donostia-San Sebastián. Doe inkeld foor mânly, nou is d’r fan de sestig nag maar een die’t ferboaden is foor frôly. ‘Die loi binne stokoud, dus dat geselskap storft gau út,’ sait Oscar skouderophalend.

Oscar is ’n groate Bask, krekt de sestig ferbij, miljeu-adfokaat en feugelman. Doe’t hij in 2023 op Skiermonnikoog waar kregen wij him hest niet fan de huurfyts ôf. Hij reed – ferekiker om ‘e nek – ’t hele ailand over. Lirys waar hij dat hij de grito sien kon.

Nou toant hij ôns Gastronomiazko Euskal Anaiartea. Hij is achter de poest, ’t gebou het fier ferdiepings, inklússyf kookbibletheek. ’n Txoko is in alles as ’n gewoan restaurant. ‘n Utgebraide keuken, eetsalen, koelsellen fol forse fis en flais en in ’n ondergrônds gangestelsel – ‘froeger waar dut pand soa ferbonnen met de kerk’ – ’n jaloersmakende wynkelder met inkeld de beste winen en siders út de buurt.

’t Is alleen nooit open foor ’t publyk. ’t Is inkeld foor leden, die’t ’t gebou kocht hewwe en faak metnander koke. ’n Lidmaatskap is met meer as € 1000 inskriifgeld en jaarliks ’n paar hondert euro niet om ‘e nocht, maar dan hewwe je al ‘n privé-restaurant der’t je altyd hine kinne. As lid kinne je ’t risserfere en angeve wat je hewwe wille. Na ôfloop finke je op ’n briefy ôf wat je had hewwe, dat gooie je in ’n bus en dan komt d’r wel ‘s ’n reken. Alles teugen inkooppriis, gyn geld dus. ‘’t Is ’n geweldig plak om mînsen met na toe te nimmen,’ sait Oscar, soa’t hij ôns – ’n groep fan 27 mînsen fan ’n literêr projekt – metnom die aven.

Wij froegen ôns al gau ôf: sou dut bij ôns werke kinne? ’t Antwoord laat him rade. ‘Txoko’s bestaan al honderten jaren,’ sait Oscar. ‘Feul kammeraten út myn jeugd binne ok lid, ik kin hest elkeneen. Soa pakt elke generasy ’t weer fan de forige over. ’t Werkt op basis fan fertrouwen. ’t Komt niet in je op fijf flessen wyn op te skriven at je d’r ses had hewwe. Omdat dut plak fan ôns allegaar is.”

gm.de.jong@xs4all.nl