Kollum Gerard de Jong: Identiteit
“Ik fiel my op it earste plak Frysk, dêrnei Europeesk en dan pas Nederlánsk.” In ’n mooi gesprek met Jacob Haagsma (LC Freed, frijdag 8/7) laai de talintfolle Frise rapper Pieter Zijlstra syn geloofsbrieven op tafel. Ferfang ‘Frysk’ deur Bildts en ’t is myn folgorder.
’t Weerklonk omdat ’t nou ’s niet ’t ferhaal waar fan een die’t wel eventsys fertelle sil hoe’t ’t allegaar sit. Zijlstra (22) stelt him kwetsber op, hij ôndersoekt en befraagt syn identiteit. Hij is op en top Fries, ja, maar wat is dat, wat betekent ’t? En hoe sit dat at ’t foor de ene Fries weer heel wat âns betekent as foor de ânder? At blokkeerfries foor de een ’n geuzenaam is, maar foor de ânder wat om je doad te skamen?
’t Gaat om hoe’t je je ferhouwe tot de wereld om je hine. ’n Wereld die’t hyltyd faker fraagt – ni, aist – om stelling te nimmen. Bist foor Frysland of ‘de Randstad’, staatst
achter de boeren of komst op foor de netuur? De lucht foor nuânse is d’r al lang útknepen. Maar je hoeve je deur ânderen niet as ’n flinder fastpinne te laten. Dat is Pieter – útsproken pro-Europees, ferfrissend – ok dúdlik niet fan doel. Hij siet wel wat de toekomst bringt, hij wil eerst na Parys. Dat komt wel goed met die jonge.
Parys is ok de stâd der’t dichter Rainer Maria Rilke syn thús fon. Rilke worde geboren in ’t Oastenryks-Hongaarse Ryk, maar foelde him der niet thús. Hij saai faak dat hij heimatlos waar, ontheemd, sonder geboortegrônd. Hij walgde fan Oastenryk, had niks met Dútsland en waar allergys foor ’t Ingels. Krekt in Frankryk – of beter: in de Frânse taal – sou hij him thús foele. Hij aigende him ’t recht toe syn aigen oorsprong te bepalen: ‘Wij worre, om ’t soa te sêgen, foorlopig geboren. Gaandeweg stelle wij in ônssels ôns ware plak fan orizine samen, soadat wij der in retrospektyf geboren worre, elke dâg wat definitiver.’
’n Mooie gedachte, sêg ik as ‘echte Bilkert’ die’t ok – soms tot myn aigen ferbazing – in Europa partsys fan syn oorsprong fonnen het. En derbij: ’t Gaat d’r útaindlik niet om wer’t je wegkomme, maar om wer’t je hine wille.
Bron: Leeuwarder Courant, 12-07-2022, kollum Gerard de Jong