Kollum fan Gerard de Jong: Grônd

Grônd

‘Sou d’r ok löss tussen sitte?’ grapte Sytse Jansma, doe’t wij saterdeg ‘t gemeentekantoor fan Luwt in gongen. Honderten eamers grônd, út de hele provînsy weg, worden naar ‘t Oldehoofsterkerkhof brocht. Klaai, sând, grofkorrelig, fynmazig, in ferskillende kleuren. Löss, een fan de mooiste aardrykskundige terms die’t ik op de middelbare skoal leerd hew. D’r worde goed foor ôns sorgd: drinken, broadsys en ’n groate skaal met gele skúmbanaantsys die’t ik sont myn jeugd niet meer had had.

’t Waar ‘n gemoedlike opening fan Arcadia 2025. D’r hong ’n wat lome sfeer. Echt drok waar ’t niet. Hoe minder mînsen, hoe beter d’r lústerd wort. Ik trof bekinden, sâg prachtige dâns fan JDOF, lústerde na foordrachten. Kines speulden in ’t sând, terrasgangers keken ferheerd om hur hine. Dat is ’n goeie sfeer.

Ik lâs ’n ferhaal foor dat part is fan de nije lichting fan ‘t ‘Sprekende Stenen’-projekt fan Sytse Jansma, over eensemens. Ik hew foor ’t ferhaal met ’n fluchteling prate mâgen. ’n Foorrecht, ’n besondere man met ’n besonder ferhaal. D’r binne wel hondert menieren werop at ’n mîns eensem weze kin. In syn gefal: eensemens is nergens je ferhaal kwyt kinne, an gyneen toefertrouwe kinne wie’t je werklik binne, wie’t je waren foordat je ontheemd raakten.

Onderwilens bleven de eamers met grônd maar kommen, út alle hoeken en gatten fan de provînsy. Grônd die’t alles sait over die’t wij binne. At je nou fan de klaai komme of fan ’t feen. ’t Is je thús. ’t Smaakte mij bitter, saterdeg. Op ‘t momint dat ik myn ferhaal deed worde Palestina feerder met de grônd gelyk maakt. Israël trekt twee miljoen mînsen de grônd onder de foeten weg. Kines, frôly, mânly, dokters, sjoernalisten, hulpferlieners: se worre opjoegen, úthongerd, fermoord. De wuttels fan ’n heel folk worre deursneden. Israël pleegt genoside en wij late ‘t gebeure.

’t Is niet te ferdragen.

Wij kinne die paar eamertsys wel misse, d’r is genog en wij kinne naar ôns grônd werom. Je wuttels gaan feul dieper as ’t bovenste laachy. Ons grônd is inkeld wat droog, bij gebrek an regen. Dat is in Palestina âns. Der is de grônd allang fan bloed fersadigd.

gm.de.jong@xs4all.nl